Penalizacja pracy przymusowej

Źródło: www.centrumprasowe.pap.pl

Tak proponuje Zespół ds. Zrównoważonego Rozwoju i Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw, który działa przy Ministrze Finansów, Inwestycji i Rozwoju. Przewodniczący Zespołu, Jerzy Kwieciński, przekazał Ministrowi Sprawiedliwości projekt nowego przepisu kodeksu karnego. Propozycję wraz z uzasadnieniem zmian legislacyjnych wypracowali eksperci Grupy Roboczej ds. Relacji z Osobami Świadczącymi Pracę działającej w ramach Zespołu.

Dziś praca przymusowa nie ma definicji w polskim prawie, a związane z nią naruszenia nie zawsze są skutecznie ścigane. Pokrzywdzeni zgłaszający przypadki pracy przymusowej często mają trudności z dochodzeniem sprawiedliwości. Aby bowiem określone działanie mogło być traktowane jako przestępstwo musi być określone w przepisach prawa. Jeśli tak nie jest, uznaje się, że doszło np. do przekroczenia praw pracowniczych czy oszustwa. Są to czyny o niższym ciężarze gatunkowym niż przestępstwo handlu ludźmi do pracy przymusowej. Tymczasem w odczuciu społecznym sama praca przymusowa jest już złamaniem standardów moralnych, za które sprawcy powinni być surowo karani.

Dlatego zostały podjęte prace nad prawnym zdefiniowaniem pojęcia „praca przymusowa”. Grupa Robocza ds. Relacji z Osobami Świadczącymi Pracę, zaproponowała następujące brzmienie definicji: „Pracą lub usługami o charakterze przymusowym jest świadczenie pracy lub usług w warunkach wykorzystania, wykonywane pod wpływem przymusu wynikającego z przemocy, groźby, pozbawienia wolności, żądania odpracowania długu, zatrzymania dokumentu tożsamości, dokumentu podróży lub dokumentu uprawniającego cudzoziemca do pobytu na terytorium RP, niewypłacenia wynagrodzenia, a także z innego rażącego naruszenia praw pracownika.”

Pojęcie pracy przymusowej odwołuje się w takim brzemieniu do definicji handlu ludźmi z art. 115 § 22 k.k. – dopełnia ją, doprecyzowując jedną z form wykorzystania ofiar handlu ludźmi. Takie włączenie definicji pracy przymusowej do kanonu przepisów kodeksu karnego jest spójne z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Pracy.

„Jeśli chcemy w Polsce realnej poprawy warunków pracy, to nie może być przyzwolenia na przemoc w miejscu zatrudnienia. Projekt powinien rozpocząć bieg w nowej kadencji parlamentu” – mówi minister Jerzy Kwieciński.

Faktycznie skala problemu pracy przymusowej jest znacznie wyższa niż liczba skazań za nadużycia z nią związane. Szacuje się, że corocznie w Polsce jest zgłaszanych kilkadziesiąt spraw związanych z pracą przymusową, w których postępowania prowadzone są z innych niż handel ludźmi artykułów kk. Jednak faktyczna liczba może być kilka razy większa. Przestępstwa te rzadko dotyczą jednego pokrzywdzonego, a często nawet kilkudziesięciu osób.

Ministerstwo Sprawiedliwości, do którego trafił projekt, brało udział w pracach grupy roboczej. Koordynatorami zespołu powołanego do tego zadania byli: sędzia oddelegowana do Ministerstwa Sprawiedliwości oraz profesor Instytutu Nauk Prawnych PAN. W prace nad definicją zaangażowani byli zarówno teoretycy, jak i praktycy prawa: sędziowie, przedstawiciele policji, prokuratury oraz organizacji La Strada na co dzień działającej na rzecz zwalczania pracy przymusowej i handlu ludźmi w Polsce, a także przedstawiciele administracji, organizacji pozarządowych, związków zawodowych, środowiska akademickiego oraz biznesu. Koordynatorem Grupy ds. Relacji z Osobami Świadczącymi Pracę, w ramach działalności której wypracowano definicję, jest Polski Instytut Praw Człowieka i Biznesu.

kom/ sno/ aj/